Tận dụng cách đưa thuốc vào cơ thể bằng phương pháp ẩm thực, có thể giúp cải thiện đáng kể tình trạng thiếu m.áu.
Có nhiều nguyên nhân gây ra thiếu m.áu nhưng thường gặp hơn cả vẫn là do ăn uống: ăn chế độ kiêng khem lâu dài, ăn những thực phẩm không chứa hoặc chứa hàm lượng sắt quá thấp, tỷ lệ dinh dưỡng khi ăn không phù hợp… Thiếu m.áu nhẹ thường không thấy rõ, thiếu m.áu nặng hơn sẽ xuất hiện các triệu chứng như da trắng nhợt, thở gấp, tim đ.ập nhanh, choáng váng, hoa mắt, ù tai, trí nhớ suy giảm, mất sức, chán ăn và xuất huyết… Khi bị thiếu m.áu, điều đầu tiên là phải xác định cho được nguyên nhân để có biện pháp xử lý triệt để, đồng thời cần tích cực điều trị triệu chứng và nuôi dưỡng hợp lý nhằm đem lại sự hồi phục nhanh chóng nhất cho người bệnh. Trong y học cổ truyền, thiếu m.áu thuộc phạm vi các chứng hư lao, huyết chứng, nội thương phát nhiệt… Ngoài dùng thuốc đơn thuần, các danh y xưa và nay còn rất chú trọng sử dụng phối hợp dược phẩm và thực phẩm để tạo thành các món ăn cho dược thiện tốt, nhằm điều trị hỗ trợ và duy trì một cách tích cực đủ lượng m.áu nuôi cơ thể. Sau đây là những món ăn cho thuốc dùng được cả cho người lớn và t.rẻ e.m bị thiếu m.áu. Tuỳ điều kiện mà lựa chọn sao cho thích hợp, hiệu quả và thuận tiện nhất.
Gà hầm tam thất: thịt gà 150g, tam thất 10g, gừng tươi 10g. Thịt gà chặt miếng nhỏ, tam thất thái mỏng, gừng giã nát. Tất cả cho vào tô, đổ đủ nước, đậy kín miệng rồi đem hấp cách thuỷ trong hai giờ. Nêm đủ gia vị, chia ăn vài lần trong ngày.
Gan heo xào nấm mèo đen: gan heo 400g, nấm mèo đen 80g, dưa chuột 100g. Hành, gừng, bột nêm, bột năng, dầu mè mỗi thứ vừa đủ. Nấm mèo đen ngâm nở, để ráo nước. Gan heo rửa sạch, bỏ màng, thái lát. Dùng bột năng, bột nêm trộn đều với gan. Dưa chuột rửa sạch, thái lát xéo, hành cắt đoạn, gừng thái sợi. Đổ dầu vào chảo, chờ dầu nóng, thêm hành và gừng vào xào thơm. Đổ nấm mèo đen vào xào chín. Sau đó đổ gan heo vào đảo đều, thêm bột nêm, dưa chuột, xào lại rồi rưới dầu mè lên.
Canh bong bóng cá thu: bong bóng cá thu 10g, đương quy 10g, hồng táo 10 quả. Tất cả sắc thành canh. Uống mỗi ngày hai lần, uống dài ngày.
Thịt heo cốt lết xào nấm hương: nấm hương 100g, thịt cốt lết 200g, cà rốt 100g. Gừng, hành, bột nêm, bột năng và bột tiêu mỗi thứ vừa đủ. Nấm hương ngâm nở, thái sợi. Thịt cốt lết thái miếng vừa ăn. Cà rốt gọt vỏ, thái sợi. Gừng và hành thái sợi. Đổ dầu vào chảo, chờ dầu nóng cho hành, gừng vào phi thơm, sau đó đổ thịt vào xào đều, rồi thêm nấm hương. Xào chín, thêm cà rốt, bột nêm, bột tiêu. Dùng bột năng làm xốt.
Cháo gan: gan động vật tuỳ thích 50g, rửa sạch, thái miếng nhỏ. Gạo nếp 50g, cho nước vào nấu thành cháo nhừ cùng gan. Cháo sánh là ăn được.
Cháo gà nấu hoàng kỳ: gà mái một con khoảng 500g, hoàng kỳ 15g, gạo tẻ 100g. Gà mái làm sạch, đun lấy nước đặc. Sắc hoàng kỳ lấy nước riêng. Sau khi trộn hai thứ nước này, nếu thiếu cho thêm nước, rồi cho gạo vô nấu thành cháo. Ăn nóng vào sáng và tối.
Chè mộc nhĩ đen: mộc nhĩ đen 15g, hồng táo 20 quả. Mộc nhĩ đen ngâm cho nở. Sau đó cho mộc nhĩ và hồng táo vào tô, đường phèn một chút, đem hấp cách thuỷ sau một giờ là được.
Chè đậu xanh táo đỏ: đậu xanh 50g, táo đỏ 50g, đường vừa đủ. Đậu xanh ngâm nước khoảng hai giờ, táo đỏ rửa sạch. Bắc nồi lên bếp, thêm nước, đổ đậu xanh và táo đỏ vào, nấu lửa nhỏ cho đến khi đậu nở, táo đỏ phình đầy, nêm đường.
Chè hà thủ ô trứng gà: hà thủ ô 50g, trứng gà hai quả, đường vừa đủ. Cho hà thủ ô và trứng gà vào nồi đun nhỏ lửa trong 30 phút, sau đó bóc vỏ trứng rồi lại cho vào đun tiếp khoảng 60 – 90 phút, thêm đường vào.
Lưu ý khi chế biến, da gà chứa nhiều chất mỡ, trước khi nấu tốt nhất loại bỏ hay sau khi nấu thì vớt váng trên bề mặt. Ngoài ra, gan động vật nói chung và gan heo nói riêng, tuy chứa nhiều chất sắt, giúp tạo ra tế bào hồng cầu nhưng cũng chứa khá nhiều cholesterol, vì vậy người đang bị cao mỡ m.áu, bệnh mạch vành nên chọn cách khác để trị thiếu m.áu. Khi chế biến gan cần làm cho chín.
Theo ThS.BS Võ Thị Thu – Bộ môn đông dược, học viện Y dược học cổ truyền Việt Nam
SGTT
